TYÇ Kapsamında Kredi, Kredi Biriktirme ve Transfer Sistemleri

TYÇ’nin temel işlevi yeterlilikleri öğrenme kazanımlarıyla tanımlayarak birbirleriyle karşılaştırma ve yeterlilikler arası yatay dikey ilerleme olanakları sunmaktır. Kredilendirme sistemleri; yeterliliklerin öğrenme kazanımlarıyla tanımlanması, yeterliliklere ait birimlerin oluşturulması ve çalışma yükü vasıtasıyla kredi değerinin belirlenmesini sağlayarak yeterliliklerin karşılaştırılabilmesi ve yeterlilikler arası hareketliliğin sağlanmasını kolaylaştıran sistemlerdir. Kredilendirme sistemleri kredilerin tanınmasını kolaylaştırmak için kullanılır. Bu sistemler denklik, muafiyet, biriktirilen ve taşınan birimlerin yanı sıra, yeterlilik sağlayıcılar için ilerleme yollarını bireyselleştirerek bağımsızlaştırma ve yaygın ve serbest öğrenmelerin doğrulanması da içerebilir.

TYÇ kapsamında kredi biriktirme ve transfer sisteminin kurulması ise Türkiye Yeterlilikler Çerçevesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi Kurulu başlıklı 16. maddesi’nin Kurul’un görevlerinin sıralandığı 9. fıkrasının f bendinde: “Türkiye Yeterlilikler Çerçevesinde yer alacak yeterlilikler arasındaki yatay ve dikey geçiş ile kredi biriktirme ve transferine ilişkin usul ve esasları hazırlamak” şeklinde TYÇ Kurulu’nun görevleri arasında ifade edilmiştir.

TYÇ kapsamında kredi, bireyin tanımlı öğrenme kazanımlarını başarması halinde yetkili kurumlar tarafından düzenlenir, uygun değerlendirmelerle ispatlanır ve bireyin ilgili öğrenme kazanımlarını başarmak için ihtiyaç duyduğu tahmini çalışma yükünü gösteren nicel değerlerle ifade edilir.

Tahmini çalışma yükü kredilendirme içerisinde nicel bir yaklaşımdır ve çalışma programıyla alakalı tüm öğrenme faaliyetlerini kapsar. Çalışma yükü hesaplanırken; her yeterlilik türüne ilişkin, o yeterliliği kazanmak için “ortalama” bir öğrenenin eğitim kurumunda, iş yerinde ve diğer tüm çalışma ve öğrenme ortamlarında, eğitimciyle yüz yüze, kendi kendine bireysel olarak ve bağımsız öğrenme için harcadığı toplam öğrenme saati dikkate alınır

TYÇ’de yer alacak yeterliliklerde 1 kredi değerinin 25-30 saatlik tahmini çalışma yükünü ifade etmesi söz konusudur. Buna göre her 25 saatlik tahmini çalışma yükü 1 kredi değerine karşılık gelmesi uygun görülmüştür.

Yeterlilik sağlayıcılar, kredilendirilen programın çalışma yükünü tahmin etmek için kullanılan yöntemin, ortalama bir öğrenenin profiline uygun olarak doğru ve geçerli gerekçelere dayandığını gösterebilmelidir. Eğitim sisteminde meydana gelen gelişmeler ve güncel mevzuat dikkate alınmalıdır. Kredi biriktirme ve transfer sistemleri, önceki öğrenmelerin doğrulanması için düzenlemelerle sinerji içinde olmalı, transfer ve ilerlemeyi kolaylaştırmak ve teşvik etmek için birlikte çalışmalıdır.Kredi terimi bir dizi aktarılabilir öğrenme kazanımını ifade eder. Dolayısıyla bir yeterliliğin kredilendirilmesinde ilk adım yeterliliğin öğrenme kazanımlarıyla tanımlanmasıdır. Öğrenme kazanımı setlerinden meydana gelen ve yeterlilik unsurunun değerlendirilebilir doğrulanabilir ve tanınabilir en küçük öğesi olan kısım ise yeterlilik birimi olarak adlandırılır. Birim, tek bir yeterliliğe özgü olabildiği gibi birden fazla yeterlilik için ortak da olabilmektedir. Bu özelliğiyle birim kavramı kredi biriktirme ve transferi sisteminin temelini oluşturur. Birimler transfer yoluyla öğrenme kazanımlarının biriktirilmesini ve yeterliliklerin aşamalı olarak elde edilmesini sağlar.

A yeterliliğine sahip olan birey, B yeterliliğine sahip olmak istediğinde iki yeterlilik arasında ortak olan ve 8 kredi içeren Y Birimini transfer ederek, geri kalan 3 birim ve 20 krediyi elde etmek suretiyle yeterliliğe ulaşabilecektir. Kredi transferiyle bireyin bir öğrenme ortamında elde ettiği kredilerin başka bir ortamda  değerlendirilmesi ve tanınmasına imkân sağlanmış olur. Kredi biriktirme ve transferi yaklaşımı ile öğrenenlerin farklı zamanlarda, farklı öğrenme ortamlarında hatta farklı ülkelerde elde ettikleri bilgi, beceri ve yetkinlikler biriktirilerek zaman kaybı önlenecektir.Birimler yeterlilikleri elde etmek için gereken şartlara, kazanılması gerek öğrenme kazanımlarına göre oluşturulmuştur. Bunlar yeterlilik sisteminin uygulanma pratiğine ve yeterlilik standartlarının oluşturulmasına bağlı olarak kısıtlayıcı olabilmektedir. Birimler transfer yoluyla öğrenme kazanımlarının biriktirilmesini ve yeterliliklerin aşamalı olarak elde edilmesini kapsar. Birimler aynı zamanda örgün eğitim öğretim programlarını yapılandırmak için de kullanılabilir. Birimler yeterlilikleri elde etmek için gereken şartlara, kazanılması gerek öğrenme kazanımlarına göre oluşturulmuştur. Bunlar yeterlilik sisteminin uygulanma pratiğine ve yeterlilik standartlarının oluşturulmasına bağlı olarak kısıtlayıcı olabilmektedir. Birimler aynı zamanda örgün eğitim öğretim programlarını yapılandırmak için de kullanılabilir.

Buna göre kredilendirme adımları şu şekilde sıralanabilir:

Bir yeterliliğin kredilendirilmesinde genel olarak aşağıdaki ilkeler kabul edilir:

• Geçerlilik

• Tutarlılık

Kredilendirme sisteminin, örgün öğrenmenin kazanımlarından farklılık gösteren yaygın öğrenme kazanımları ve diğer yeterlilik kazandırma sistemlerini de kapsamalıdır. Yeterliliğin kredi değerinin hesaplanması yöntemi sorumlu kurumun sağladığı tüm yeterlilikler için aynı olmalıdır.

Tutarlılığı sağlayabilmek adına tahsis edilen kredi değeri ulusal ve uluslararası ölçütlerle de uyumlu olmalıdır. Kredilendirilen yeterliliğin farklı kurumlar tarafından sunulan yeterliliklerle karşılaştırılabilir olması önemlidir. Sorumlu kurumlar bu aşamada TYÇ Kredi Biriktirme ve Transfer Sistemini esas almalıdır.

Sorumlu kurumlar kredi tahsis sürecini kalite güvence ölçütleri çerçevesinde belirlemeli ve açıklamalıdır. Belirlenmiş oran ve normlardan sapma durumları gerekçelendirilerek kayıt ve inceleme amacıyla desteklenmelidir.

• Şeffaflık

Kredi işlemleri saydam olmalıdır, bilgiler erişilebilir ve herkese açık olmalıdır, kayıtların belgeleri ve kullanıcı rehberleri gibi dokümantasyonları bulunmalıdır.

Kredilendirme sistemi, örgün öğrenmenin kazanımlarından farklılık gösteren yaygın öğrenme kazanımları ve diğer yeterlilik kazandırma sistemlerini de kapsamalıdır. Kredi sistemleri, Avrupa Birliği düzeyinde ve uygun ulusal düzeylerde paydaşlarla iş birliği içinde oluşturulmalı ve geliştirilmelidir.

Kredi Biriktirme ve Transferi

Kredi biriktirme; öğrenenlerin belirli bir program dâhilinde ve belirli bir tarihte elde ettikleri öğrenme kazanımlarını kayıt altına alabilecekleri ve bunları daha sonraki bir tarihte başka bir program/yeterlilik için geçerli kılınmasını sağlayabilecekleri süreçler olarak tanımlanabilir.

Kredi transferi; öğrenenlerin bir program, bağlam veya sistemde belirli bir tarihte elde ettikleri öğrenme kazanımlarını muhtemelen başka bir öğrenme bağlamı veya yeterlilik verme sisteminde daha sonraki bir tarihte başka bir yeterlilik için geçerli kılınmasını sağlayabilecekleri süreç olarak tanımlanabilir. Bireyler bu yolla hayatlarının farklı dönemlerinde ve farklı sistemlerde elde ettikleri kazanımlarının kredilerini biriktirerek, bunların kariyer ya da eğitim hedefleri doğrultusunda transfer edilmesini ve tanınmasını sağlayabilirler.

Kredi, kredi biriktirme ve transfer sistemleri ile ilgili detaylı bilgi için TYÇ Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan TYÇ Kapsamında Yeterliliklerin Kredilendirilmesi Rehberi ne erişebilirsiniz.